درمان آرتروز زانو
التهاب مفاصل را آرتروز می گویند، که می تواند هر یک از مفاصل بدن را نیز درگیر کند. درد، التهاب و سفتی از جمله علائم این بیماری می باشد. علائم ناشی از آرتروز زانو به مرور زمان تشدید می یابد، به گونه ای که انجام بسیاری از کارها و فعالیت ها برای فرد سخت خواهد شد. هدف از درمان آرتروز زانو، تسکین و کاهش علائم و یا پیشگیری از تشدید بیماری می باشد.
علائم و نشانه های آرتروز زانو
درد ناشی از آرتروز زانو به گونه ای است که به صورت دردهای شدید و یا مداوم احساس می شود و هنگام انجام برخی حرکات مانند خم کردن زانو و یا بالا رفتن از پله ها تشدید می یابد. این درد در صورت استفاده از کمپرس یخ و یا استراحت کمتر خواهد شد.
نکته ای که وجود دارد این است که سفتی مفصل زانو با استراحت و یا عدم تحرک تشدید می یابد و معمولا بعد از استراحت و یا نشستن های طولانی مدت شاهد سفت شدن مفصل زانو هستیم.
با تحلیل غضروف، استخوان های تبیا و فمور بر روی هم ساییده می شوند و شاهد برور علائمی مانند تورم و التهاب خواهیم بود. تورم مفصل زانو با علائمی مانند احساس گرمی هنگام لمس مفصل و یا قرمز شدن ناحیه درگیر همراه می باشد.
علائم آرتروز زانو همیشگی نیستند و گاهی اوقات ظاهر می شوند، اما طی چند ماه شدید خواهند شد.
علت بروز آرتروز زانو
علت اصلی بروز آرتروز زانو به طور قطع مشخص نیست، اما فاکتورهای زیر در بروز این نوع آرتروز دخیل هستند:
- بالا رفتن سن. آرتروز زانو یکی از بیماری های شایع در میان افراد بالای 45 سال می باشد، البته احتمال مشاهده این آرتروز در سنین پایین تر نیز وجود دارد. با گذشت زمان، اصطکاک استخوان ها بر روی هم بیشتر و غضروف نازک تر می شود و احتمال بروز آرتروز نیز افزایش خواهد یافت.
- چاقی و اضافه وزن. افراد چاق بیشتر از افراد لاغر در معرض آرتروز زانو قرار دارند. به همین خاطر، کم کردن وزن احتمال ابتلا به آرتروز را تا حد بسیاری کم می کند.
- آسیب مفصلی. شکستگی استخوان، آسیب های جدی و شدید و یا جراحی می تواند منحر به آسیب مفصل و افزایش احتمال بروز آرتروز زانو شود. آرتروز زانو می تواند نتیجه پیشرفت آسیب زانو در گذشته باشد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز
- ابتلا به بیماری ها و نقایص مادرزادی
درمان آرتروز زانو
- درمان غیر جراحی
- فیزیوتراپی و ورزش
تقویت قوای عضلانی یکی از مهم ترین اهداف درمان غیر جراحی آرتروز زانو می باشد. متخصص ارتوپدی با در نظر گرفتن شرایط جسمانی بیمار و نوع عمل انجام شده، ورزش ها و تمریناتی را به بیمار آموزش می دهد تا به حفظ انعطاف پذیری و تقویت عضلات زانو کمک شود. با این کار از بروز آسیب‌های بعدی غضروف نیز پیشگیری خواهد شد.
ایجاد تغییر در فعالیت ها
با این که ورزش کردن به بیماران مبتلا به آرتروز زانو توصیه می شود، اما انجام یک سری حرکات می‌تواند باعث تشدید درد و علائم شود. به عنوان مثال، توصیه می شود ورزش هایی مانند شنا و پیاده روی جایگزین فعالیت های سنگین مانند دویدن شود.
در واقع، بی تحرکی می تواند منجر به بروز مشکلات بیشتری شود، بلکه تنها باید از انجام فعالیت های شدید دوری شود.
- استراحت کردن
در بسیاری از موارد، بیماران مبتلا به آرتروز صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب و یا هنگام شروع ورزش، متوجه درد و سفتی در مفصل می شوند. در صورت مواجه با این علائم، توصیه می شود دست از کار بکشید و استراحت کنید.
- استفاده از کمپرس‌گرم و یا یخ
استفاده از کمپرس به مدت چند ثانیه از شدت سفتی و التهاب مفصل‌زانو کم می کند. قرار دادن کمپرس یخ و یا گرم بر روی ناحیه، تنها از شدت علائم می کاهد، اما کمکی به تسکین علت بروز درد و یا درمان عوارض ناشی از آرتروز نمی کند.
- کم کردن وزن
داشتن رژیم غذایی سالم جهت حفظ وزن بدنی متعادل، به تسکین علائم بیماران مبتلا به آرتروز کمک می کند. کاهش وزن به خصوص در بیماران چاق، به کاهش فشار و کشیدگی در مفصل زانو، تسکین علائم و پیشگیری از پیشرفت علائم کمک می کند.
- مصرف دارو و تزریق
مصرف دارو از جمله اقدامات درمانی است که به تسکین علائم ناشی از آرتروز زانو کمک می کند. نوع دارو بر اساس سبک زندگی بیمار، شدت علائم و سابقه پزشکی در نظر گرفته خواهد شد. داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی از جمله داروهای تجویزی هستند.
هدف از تزریق، تسکین شدت علائم و درد ناشی از آرتروز زانو می باشد. تزریق هیالورونیک اسید، محیط لغزنده ای را برای مفصل فراهم می کند و مانع سایش استخوان ها بر روی هم خواهد شد. تزریق استروئید در کنار فیزیوتراپی، به تقویت قوای عضلانی و بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو کمک می کند.
- درمان جراحی
در صورتی که با توجه به رعایت اقدامات گفته شده تغییری در شدت علائم مشاهده نشود، جراحی از سوی پزشک تجویز خواهد شد. در واقع، در بسیاری از موارد، درمان آرتروز زانو نیازی به جراحی پیدا نمی کند اما جراحی تعویض مفصل زانو، یکی از گزینه های درمانی می باشد..
جراحی درمان آرتروز زانو شامل موارد زیر می باشد:
- آرتروسکوپی مفصل زانو که شامل تعویض قطعات شل شده غضروف می باشد
- استئوتومی زانو که شامل همتراز کردن استخوان ها و کاهش میزان اصطکاک می باشد
- آرتروپلاستی مفصل زانو که شامل تعویض مفصل زانو با مفصل مصنوعی (پروتز) می باشد
جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو، از جمله روش های جراحی است که دوره نقاهت نسبتا طولانی را به همراه دارد. در این شیوه جراحی، قسمت آسیب دیده استخوان فمور و تبیا برداشته و مفصل مصنوعی که پروتز نام دارد، جایگزین می شود. بسیاری از بیماران بعد از عمل ملزم به رعایت اقداماتی نطیر استفاده از عصا و واکر هنگام راه رفتن، فیزیوتراپی و انجام تمرینات خاص هستند تا سریع تر قادر به انجام کارهای روزانه خود باشند و به زندگی عادی برگردند.
- افرادی از دردهای خفیف و نسبتا شدید رنج می برند
- افرادی که هنگام راه رفتن به مشکل بر می خورند
- زمانی که التهاب و تورم زانو با استراحت و یا مصرف دارو کنترل نشود
انجام این جراحی توصیه می شود.
استئوتومی زانو
جراحی استئوتومی زانو شامل برش استخوان جهت اصلاح تراز استخوان، بهبود عملکرد و تسکین درد می باشد. افرادی که دچار آسیب در یک سمت زانوی خود شده اند، می توانند تحت این جراحی قرار بگیرند.
