همه ما می دانیم که در قسمت داخلی پاهای ما، یک قوس طبیعی وجود دارد. این قوس می تواند به صورت افزایش یافته باشد و یا می تواند افزایش یافته نباشد و قوسی نباشد. اگر قوس وجود نداشته باشد و یا مقدار قوس کف پا کم باشد، صافی کف پا به وجود می آید. صافی کف پا به طور خلاصه می تواند از ابتدا وجود داشته و سابقه ژنتیکی داشته باشد و یا بعدها در بزرگسالی به دنبال اختلال عملکرد تاندون و یا اختلالاتی که در استخوان فردی ایجاد می شود، به وجود آید.
صافی کف پا چیست ؟
بیشتر بزرگسالان هنگام ایستادن یا راه رفتن، شکافی در زیر قوس پا دارند. زمانی که قسمت داخلی پاها از زمین بلند می شود، قوس ایجاد می شود.
انحنا و قوس پا ممکن است در بعضی افراد یا اصلا وجود نداشته باشد و یا کم باشد. قوس در مرکز پاها ممکن است در چنین افرادی به داخل پیچ خورده و هنگام ایستادن یا راه رفتن، پاهای آن ها به سمت داخل قرار گرفته باشد. این مشکل ممکن است منجر به ناراحتی یا درد در پای چنین افرادی گردد.
افرادی که کف پای صافی دارند بین قوس های پاهایشان فاصله ای ندارند که این امر باعث می شود تا کفش های آن ها از یک طرف ناهموار و فرسوده شود و ممکن است بیشتر اوقات ساییده شود.
همچنین مشخص شده است که کفش های فرد فقط در یک پا و به طور عمده در یک طرف فرسوده می شوند. کفش این افراد ممکن است زودتر فرسوده شود.
چه روش هایی در تشخیص کف پای صاف وجود دارد ؟
روش های مختلفی باعث می شود تا فرد متوجه صافی کف پای خود شود. این نشانه ها عبارتند از :
- درد یا تورم در قسمت داخلی مچ پا، ران، زانوها، ناحیه کمر و قسمت پایینی پا
- احساس سفتی در یک یا هر دو پا
- درد شدید در عضلات پایین پا، مچ پا و پا به ویژه در ناحیه پاشنه و قوس به دلیل تاندون و رباط های ضعیف
- احساس ناراحتی در ناحیه کمر و باسن
چه کسانی دچار صافی کف پا می شوند؟
به دلیل ساختار پیچیده کف پا، دانستن اینکه چه کسی و یا چه کسانی کف پای صافی دارند، بسیار مشکل است. پای انسان دارای 26 استخوان است که توسط 33 نقطه، 100 تا عضله، تاندون و رباط ها را به هم متصل نگه می دارد. ساختار همه آن ها نحوه حرکت بدن را تعیین می کند.
می توان گفت، این قوس ها هستند که به بدن خاصیت فنری می دهند و وزن بدن را روی پاها و ساق پاها توزیع می کنند.
کسانی که که کف پای صاف دارند عبارتند از :
- سابقه خانوادگی و یا ژنتیک از عوامل ابتلا به صافی کف پا می باشد.
- کسانی که قوس پای کم و ضعیفی داشته و در هنگام نشستن قابل مشاهده و به هنگام ایستادن، صافی کف پا مشخص است.
- کسانی که سیستم عصبی یا بیماری های عضلانی دارند، مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا ستون فقرات بیفیدا که می توانند موجب کف پای صاف شوند.
- آسیب دیدگی تاندون ممکن است باعث صاف شدن فرم پا شود و این ممکن است در افرادی رخ دهد که تاندون های آن ها ملتهب و یا پاره شده است.
- صافی کف پا در برخی ممکن است به دلیل آسیب دیدگی پا یا مچ پا باشد.
- آرتروز یا آرتریت روماتوئید نیز می تواند باعث این اختلال صافی کف پا شود.
- ممکن است به دلیل آسیب دیدگی ها، اختلال در عملکرد یا پارگی تاندون پشت استخوان درشت نی ایجاد شود. این اتفاق می تواند در هر سنی رخ دهد.
- حتی زنانی که در دوران بارداری، چاقی و یا دیابت دارند، در معرض همچنین تغییر شکل پایی قرار می گیرند.
- صافی کف پا حتی می تواند به دلیل یک مشکل رشدی باشد که در دوران کودکی، پیری یا بعد از بارداری رخ داده است.
- صافی پا می تواند در کسانی که استخوان های پای آن ها به صورت غیرمعمول به هم جوش خورده اند وجود داشته باشد و در نتیجه باعث سفتی و صافی شود. این مورد بیشتر در دوران کودکی تشخیص داده می شود.
مشکلات کف پای صاف چیست؟
مشکلاتی که اغلب با صافی کف پا همراه هستند عبارتند از :
- تغییر شکل انگشتان پا ( کج شدن و انحراف یافتن)
- پینه بستن پا
- شکستگی های ناشی از فشار
- برآمدگی ساق پا
- آرتروز مفاصل پا
- تاندونیت
- ورم کف پا
از نشانه ها و علائم صافی کف پا چیست؟
با مشاهده علائم زیر، بهتر است زودتر از یک پزشک متخصص ارتوپدی کمک گرفت :
- برخی افراد ممکن است هیچ علائمی در رابطه با صافی کف پا نداشته باشند، اما بعضی دیگر ممکن است درد و تورم در پا را تجربه کنند. این درد بیش تر در ناحیه پاشنه و قوس پا مشاهده می شود و ممکن است با فعالیت نیز بدتر شود.
- برخی از افراد هستند که ممکن است تورم در داخل مچ پا را نیز تجربه کنند. همچنین ممکن است ناحیه زانو، مفصل ران و کمر این درد احساس شود. علاوه بر این؛ ضعف، بی حسی و احساس سفتی در پا نیز وجود دارد.
- علاوه بر این موارد، از آنجا که پاها به سمت داخل قرار دارند، فرد دارای کف پای صاف، زودتر دچار آسیب دیدگی ها می شود. کفش های افراد نیز می توانند زودتر از حد انتظار فرسوده شوند.
- یکی دیگر از علائم این بیماری این است که پا به راحتی و زود خسته می شود. قوس ها و پاشنه پا ممکن است درد پا را تجربه کنند. این درد می تواند در کمر و یا در قوس پا یه وجود بیاید.
- فردی که تحت تأثیر این اختلال قرار دارد، در ایستادن بر روی انگشتان پا دچار مشکل می شود.
آیا می دانید علل صافی کف پا چیست؟
نه تنها یک دلیل، بلکه دلایل زیادی برای صافی کف پا وجود دارد. این علل می تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد.
شایعترین علل به شرح زیر است :
- صافی کف پا می تواند نقص مادرزادی و یا از بدو تولد وجود داشته باشد.
- می تواند از تاندون های کشیده یا پاره شده به وجود آید.
- علت دیگر صافی کف پا می تواند شکستگی یا دررفتگی استخوان ها باشد.
- صافی کف پا می تواند در اثر التهاب یا آسیب به تاندون خلفی استخوان درشت نی به وجود آید. تاندونی که قسمت پایین پای فرد را در امتداد مچ پا به وسط قوس پا متصل می کند.
- همچنین ممکن است سایر موارد سلامتی مانند آرتریت روماتوئید و مشکلات عصبی وجود داشته باشد.
- صافی کف پا می تواند به دلیل چاقی، دیابت، پیری و بارداری ایجاد شود.
روش های تشخیص کف پای صاف چیست؟
- ابتدا یک متخصص بهداشت از فرد می خواهد که روی انگشتان پای خود بایستد.
- کسانی که کف پای صافی دارند، در حین ایستادن، انتهای پای آن ها در تماس با زمین قرار می گیرد. این تشخیص را می توان روی یک پا یا هر دو پا انجام داد. اگر قوس پا صاف باشد، می گویند انعطاف پذیر بوده و نیازی به آزمایشات دیگر نیست.
- پس از تشخیص دقیق توسط یک پزشک بالینی ماهر، هم با مشاهده و هم با دست؛ می توان در هنگام راه رفتن، پای آسیب دیده را از پایی که مشکلی ندارد تشخیص داد. پای آسیب دیده نوک تیزتر دارد.
- با آزمایش عضلات، می توان استحکام و کمبودها را بررسی کرد.
- آزمایش دیگر، بالا بردن یک پا است. از بیمار خواسته می شود بایستد و تمام وزن بدن را روی پای مشخص شده بگذارد و پایی که تحت تاثیر نبوده را از زمین بلند نگه دارد. سپس به او دستور داده می شود تا روی انگشتان پا بلند شود. اگر پاها تحت تأثیر قرار گیرند، از فرد خواسته می شود که دیگر این آزمایش را انجام ندهد.
هیچ نگرانی در مورد صافی کف پا در کودک وجود ندارد مگر اینکه درد یا مشکلات راه رفتن داشته باشد. معمولاً پاهای کودکان به تنهایی رشد و نمو می کنند. فقط در موارد شدید، احتیاج به کفش مخصوص، قرار گرفتن پا در کفش، پیاله پاشنه و قلم پاشنه وجود دارد. متوجه این قضیه خواهید شد که کودک به راحتی و بدون هیچ مشکلی می تواند راه برود ، بدود و بپرد و حتی پابرهنه راه برود.
زمانی نیاز به درمان وجود دارد که در زمان کودکی این مشکل حل نشود و تا دوره نوجوانی و بزرگسالی ادامه پیدا کند. همچنین زمانی نیاز به درمان است که درد وجود داشته باشد.
برخی از روش های درمانی که به صافی کف پا کمک می کنند عبارتند از :
- به فردی که دارای کف پای صاف است، ممکن است قوس پشتیبان ( کفی پای مخصوص) توصیه شود.
- قوس پشتیبان پا ممکن است سفارشی ساخته شود و یا از یک فروشگاه به طور آماده تهیه گردد. در مواردی که صافی کف پا و درد مربوط به آن به علت پیوستگی استخوان قوزک پا است، با استراحت و همچنین با گچ گرفتن، می توان آن را درمان کرد.
- در صورت لزوم در صورت عدم بهبود، ممکن است جراحی توصیه شود.
- جراحی اغلب برای افرادی که درد مزمن پا دارند، توصیه می گردد.
- مسکن ها، ارتزیک ها و گاهی اوقات جراحی برای صافی کف پا در بزرگسالان توصیه می شود.
- در موارد مزمن تر، برای تمیز کردن یا ترمیم تاندون ها و جوش خوردن مفاصل پا در وضعیت اصلاح شده نیز، ممکن است جراحی لازم باشد.
علاوه بر سایر روش های درمانی، صافی های دردناک کف پا را می توان با ورزش کنترل کرد.
بعضی از تمرینات ورزشی عبارتند از :
- انقباض و انبساط قوس و یا انحنای پا ( ماساژ قوس پا )
- کشش ماهیچه ساق پا
- بلند کردن پاشنه پا
- یوگای انگشتان پا
ماساژ قوس پا ( Short Foot )
این تمرین، عضلات کوچک تر را هدف قرار می دهد که قوس زیر پا را پشتیبانی می کنند و قوس ها را تقویت می کند.
برای کوتاه کردن فاصله بین توپ و پاشنه پا انجام می شود. برای این کار، فرد باید جلوی پا را در امتداد زمین به سمت پاشنه بکشد. توپ و پاشنه پا باید درست هنگام بلند شدن قوس روی زمین باقی بماند. این حالت باید به مدت 5 تا 10 ثانیه انجام شود.
کشش ماهیچه ساق پا (Calf stretch )
این ورزش عضلات ساق پا را که در پشت ساق پا قرار دارند و روی پاشنه ها متصل می شوند ، تمرین می دهد. انعطاف پذیری خوب مچ پا، مانع از صاف شدن قوس می شود و ضخامت کف پا را کنترل می کند.
با قرار دادن یک پا در جلو، در حالی که زانو را از جلو خم کرده و زانوی پای عقب صاف نگهداشته شده است، باید آرام رو به جلو خم شد. این کار را باید تا زمانی انجام داد که احساس کشیدگی در قسمت پشت ساق پا حس شود.
بلند کردن پاشنه پا (Heel Raises )
این ورزش باعث تقویت چندین عضله پایین پا که قوس صاف را پشتیبانی می کنند، انجام می شود. این ورزش را می توان با تغییرات زیادی انجام داد.
با ایستادن بر روی هر دو پاها و دست هایتان، از آن ها کمک بگیرید. در حالی که انگشتان بزرگ پا را روی زمین فشرده نگه دارید ، پاشنه ها را تا حد ممکن از زمین بلند کنید.
یوگای انگشتان پا ( Toe Yoga )
این تمرین مخصوص انگشتانی است که کم استفاده می شوند و فاقد قدرت و کنترل هستند. ماهیچه هایی که انگشتان پا را کنترل می کنند، مشابه آن هایی هستند که انگشتان دست را کنترل و حرکت می دهند.
یوگای انگشتان پا با متناوب فشار دادن انگشت شست پا به سمت پایین انجام می گیرد. این در حالی است که 4 انگشت دیگر را به باید به سمت بالا برد و سپس انگشت شست پا را به سمت بالا بلند کرد. سپس باید 4 انگشت دیگر را به پایین فشار داد. هر 5 ثانیه یک بار باید انگشت ها را بالا برد.
کلام آخر
برای اینکه از صاف شدن کف پا که به دنبال آن عوارض و اثرات جانبی آن جلوگیری شود، باید عواملی که باعث آن می شوند را دانست و با رعایت موارد ( به جز موارد ژنتیکی ) از صاف شدن کف پا جلوگیری کرد.
اما اگر به هر دلیلی فرد دچار صافی کف پا شود، باید هرچه زودتر به درمان آن اقدام نماید
