مفصل لگن از دو بخض اصلی که شامل قسمتی از استخوان لگن، حفره لگن، انتهای فوقانی استخوان لگن تشکیل شده است. در جراحی تعویض مفصل لگن قسمت های آسیب دیده مفصل با یک مفصل مصنوعی جایگزین می شوند. این جراحی یکی از جراحی های معمول این روزها می باشد که در اصطلاح آرتروپلاستی نیز نام دارد. در این مقاله قصد داریم تا درباره این نوع جراحی صحبت کنیم.
تعویض مفصل لگن
تعویض مفصل لگن، دومین جراحی شایع در میان جراحی های تعویض مفصل می باشد. بسیاری از افراد از آرتریت لگن و ران رنج می برند، اما زمان دقیق و مناسب انجام این جراحی را نمی دانند.
در جراحی تعویض مفصل لگن، مفصل جدید که اصطلاحا پروتز نام دارد، جایگزین مفصل قدیمی و آسیب دیده خواهد شد. این شیوه جراحی، به تسکین درد ناشی از آرتریت و آرتروز کمک می کند. مفصل های مصنوعی معمولا از فلز ،پلاستیک و یا سرامیک ساخته می شوند. زمانی پزشک این نوع جراحی را برای بیمار تجویز می کند که سایر روش های درمانی برای بیمار تاثیر گذار نبوده و باعث بهبود بیمار نشده است. قسمت های آسیب دیده مفصل لگن با استفاده از این مفاصل مصنوعی که به آنها ایمپلنت گفته می شود جایگزین می شود. این جراحی به دو روش انجام می گیرد. روش سنتی و روشی که از تکنیک های تهاجمی کمتری استفاده می شود. تفاوت بین این دو روش در اندازه برش بر روی بدن بیمار می باشد.
برخی انواع آرتریت که بر روی مفصل لگن تاثیر می گذارند، عبارتند از:
- استئوآرتریت: استئوآرتریت بیماری تخریبی است که عمدتا در سنین میانسالی مشاهده می شود و با تحلیل غضروف پوشش دهنده استخوان ها همراه می باشد.
- آرتریت روماتوئید: این نوع آرتریت، با التهاب غشای سینوویال موجود در مفاصل همراه است، که در نهایت منجر به بروز درد و سفتی مفصل خواهد شد.
- آرتریت ناشی از ضربه: این نوع آرتریت همان طور که از نامش پیداست، به دنبال آسیب و ضربه به مفصل و غضروف ظاهر می شود.
در روش های متعارف جراحی تعویض مفصل لگن، برشی بلند در طول مفصل لگن ایجاد می شود. این شیوه را اصطلاحا، جراحی با کمترین میزان تهاجم می نامند. البته ناگفته نماند این شیوه به تمامی بیماران توصیه نمی شود.
دلایل انجام تعویض مفصل لگن
هدف از انجام جراحی تعویض مفصل لگن، تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی می باشد. استئوآرتریت، شایع ترین علت انجام این جراحی می باشد. همان طور که قبلا نیز اشاره شد، این اختلال با تحلیل غضروف و درد شدید همراه می باشد. به همین خاطر، بیمار حین انجام کارها و فعالیت های خود با مشکل روبرو خواهد شد، حتی کارهایی مانند راه رفتن و یا نشستن.
جراحی تعویض مفصل لگن در برخی شکستگی های لگن نیز کاربرد دارد. این شکستگی اغلب در پی زمین خوردن ها ایجاد می شود و درد آن به حدی است که مانع از حرکت دادن پا و یا راه رفتن می شود.
در صورتی که شدت درد با درمان های پزشکی تسکین نیابد، جراحی توصیه می شود. برخی اقدامات و درمان های پزشکی عبارتند از:
- مصرف داروهای ضد التهابی
- مصرف داروهای مسکن
- محدود کردن فعالیت هایی که منجر به بروز درد بیشتر مفصل می شوند
- استفاده از عصا و واکر هنگام راه رفتن
- فیزیوتراپی
انجام جراحی می تواند با عوارضی مانند خونریزی، عفونت، لخته شدن خون و یا نیاز به انجام جراحی مجدد همراه باشد. اما تمامی موارد گفته شده با انتخاب جراح ماهر و با تجربه به حداقل خواهد رسید.
اقدامات و مراقبت های پیش از جراحی تعویض مفصل لگن
پیش از انجام جراحی تعویض مفصل لگن، بررسی های بالینی و فیزیکی بیمار ضروری است. پزشک باید به بررسی علت بروز درد و شرایط جسمانی بیمار بپردازد. هر گونه حساسیت به مصرف دارو و یا مکمل باید به پزشک گزارش داده شود.
هر گونه اختلالات خونریزی بررسی و مصرف داروهایی مانند آسپیرین، باید پیش از جراحی قطع شود، چرا که این قبیل داروها بر روند انعقاد خون تاثیر می گذارند.
جهت انجام این جراحی، بیمار باید ناشتا باشد و از هشت ساعت قبل چیزی نخورد و نیاشامد.
افراد سیگاری باید مصرف سیگار و دخانیات را قبل و بعد از جراحی کنار بگذارند، چرا که نیکوتین موجود در سیگار، روند ترمیم و بهبود زخم را به تاخیر می اندازد و طول دوره نقاهت نیز طولانی تر خواهد شد.
در صورت لزوم، به بیمار توصیه می شود وزن کم کند و خود را به وزن ایده آل برساند.
یک سری ورزش ها و تمریناتی که به تقویت قوای عضلانی کمک می کنند، از سوی پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرند. بهتر است بیمار این تمرینات را در منزل انجام دهد.
روند جراحی تعویض مفصل لگن
جراحی تعویض مفصل لگن، تخت بیهوشی عمومی انجام می شود. پروتز به گونه ای طراحی شده که شامل قسمت فمور و سر توپی شکل می باشد. روند کلی جراحی به این صورت است که قسمت آسیب دیده مفصل برداشته و پروتز جایگزین خواهد شد.
در پایان، برش ها بخیه زده می شوند و پانسمانی بر روی بخیه جهت پیشگیری از بروز عفونت قرار می گیرد.
اقدامات و مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن
نکته ای که بعد از جراحی اهمیت دارد، این است که بیمار باید فعالیت داشته باشد. به همین خاطر انجام تمرینات فیزیوتراپی همواره از سوی متخصصین ارتوپدی توصیه می شود. راه رفتن و شنا از جمله تمریناتی است که بیمار بعد از جراحی باید آن ها را انجام دهد و سپس سراغ تمرینات سخت تر برود.
- بعد از مرخص شدن از بیمارستان، بیمار باید به تمیز نگه داشتن بخیه ها اهمیت دهد.
- در صورت بروز درد، مصرف داروهای مسکن برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.
- مصرف داروهای رقیق کننده خون و آسپیرین ممنوع می باشد، چرا که احتمال خونریزی را افزایش می دهند.
- رانندگی تا زمان بهبودی کامل و بازگشت استحکام مفصل به حالت طبیعی و اولیه، ممنوع می باشد. معمولا چند ماه طول می کشد تا استحکام مفصل به حالت طبیعی خود برگردد.
نکته دیگری که بسیار مهم است این است که، فرد بایستی مراقب هر گونه ضربه و آسیب وارده به مفصل و یا زمین خوردن خود باشد. استفاده از عصا و واکر، باعث حفظ تعادل بیمار حین راه رفتن و انجام کارهایش می شود و علاوه بر این، از فشار و استرس وارده بر روی مفصل درگیر نیز کاسته خواهد شد.
توصیه می شود وسایلی مانند فرش که احتمال لیز خوردن در منزل را افزایش می دهند، از جلوی پای بیمار جمع شوند و وسایلی که بیمار با آن ها سر و کار دارد، باید در دسترس قرار بگیرند.
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- در صورت تشدید درد
- مشاهده درد، التهاب و قرمزی اطراف بخیه ها
- سفت شدن مفصل
- تب بالای 38 درجه
- ترشح از زخم
هزینه جراحی تعویض مفصل لگن در شیراز
در زمان درمان و جراحی یکی از سوالاتی که برای بیماران مهم است اطلاع از هزینه های جراحی می باشد. باید به این نکته توجه کرد که هزینه جراحی تعویض مفصل لگن با توجه به نوع پروتز، بیمارستان و پزشک فرد متفاوت خواهد بود.
طول عمر و ماندگاری مفصل های مصنوعی
به طور قطعی نمی توان زمان خاصی را برای مفصل های مصنوعی و یا همان پروتز ها در نظر گرفت. با توجه به نوع پروتز استفاده شده و رعایت نکات و مراقبت های بعد از جراحی می توان طول عمر مفصل های مصنوعی را افزایش داد و معمولا این مفاصل 15 سال و یا بیشتر عمر خواهند کرد.
مزایا و معایب تعویض مفصل لگن
مزایا جراحی تعویض مفصل لگن
یکی از مهم ترین دلایل و مزایا این جراحی تسکین درد در بیمار است. این جراحی که توسط بهترین ارتوپد انجام می شود، سطح آسیب دیده مفصل خارج شده و با ایمپلنت ها جایگزین می شود. به دلیل خارج شدن مفصل آسیب دیده، بیمار دیگر دردی را متحمل نمی شود.
عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل لگن
این عمل جراحی مانند هر جراحی دیگری ممکن است دارای عوارضی باشد که این عوارض بستگی به سن بیمار، شدت و نوع بیماری و شرایط بدنی فرد دارد. از عوارضاحتمالی این جراحی عبارتند از:
- در رفتگی مفصل
- شل شدگی در مفصل مصنوعی
- ساییدگی در مفصل مصنوعی
- عفونت در قسمت های جراحی شده
- احساس درد در زمان انجام فعالیت های روزمره در بیمار
- شکستگی در استخوان های اطراف مفصل مصنوعی
- تغییر در طول اندام بیمار
- بروز آسیب های عصبی و عروقی ناشی از جراحی
- لخته و آمبولی شدن خون پس از جراحی
- التهاب
- احساس درد در مفصل مصنوعی
کلام آخر
جراحی تعویض مفصل لگن، از جمله جراحی های تعویض است که با درصد موفقیت بالایی همراه است و بسیاری از بیماران، از تسکین درد، بهبود دامنه حرکتی و هم چنین بهبود کیفیت زندگی شان رضایت کامل دارند.